W ramach Programu Stypendialnego Fundacji Olgi Tokarczuk Julia Semeniuk – nasza pierwsza stypendystka – opracuje „Księgi Jakubowe” Olgi Tokarczuk w wymiarze przestrzennym. Oznacza to, że osoby pojawiające się w książce zostaną umieszczone w wyznaczonych przez autorkę miejscach na współczesnych mapach, a ich ścieżki i szlaki będą torowane z pomocą dzisiejszych narzędzi kartograficznych.
Nowoczesne mapy 3D to przedstawienie danych geograficznych w taki sposób, żeby umożliwić obrót i oglądanie terenu z kilku perspektyw. Jednak w tym projekcie mapy 3D będą też działać jak metafora. Zważywszy na materiał, który będzie poddany głębszej analizie, „teren” zostanie przybliżony zainteresowanym w różnych ujęciach.
W projekcie zostaną wykorzystywane źródła pierwotne i wtórne dotyczące wydarzeń opisanych w „Księgach Jakubowych”. Pracom towarzyszyć będą „Nowe Ateny” ks. Chmielowskiego, badania historyczne życia i działalności Jakuba Franka i jego kampanii, a w muzeach, bibliotekach i archiwach znajdą się poszukiwane pozostałości i ślady frankistów. Autorka koncepcji opracuje teksty ówczesnej historii Polski, Ukrainy, Czech, Niemiec, państw Półwyspu Bałkańskiego i Turcji. To jest pierwszy model przestrzenny – ledwo odczuwalne, niepewne i chwiejne podłoże historyczne.
Niejako w opozycji do pierwszego, historycznego modelu będzie teraźniejszość, realia, w których obecnie żyjemy, których doświadczamy za pomocą organa sensuum, czyli narządów zmysłów. Prace w terenie i podróże będą narzędziem do (w pewnym sensie) udokumentowania tego, co jest teraz. Głównym celem wyjścia w teren jest próba pokazania, jak obecnie wyglądają miejsca, w których kilkaset lat temu przebywali frankiści – nienaruszone mury i odwieczne bicie dzwonów lwowskiej katedry, wczesnowiosenne częstochowskie parkingi – puste i stęsknione za pielgrzymkami, czyste pola i zasiedlone doliny rzek wypełnione mgłą, a gdzie indziej zagłębienia i zapach spalenizny lejów po bombach, które niedawno spadły.
Trzecią i najważniejszą jest perspektywa literacka – nieskończony wszechświat wyobraźni. Tu będą wykorzystywane narzędzia tłumaczy i tłumaczek – przekładanie tekstu z jednego języka na drugi. „Każdy porządek jest kwestią przyzwyczajenia” – pisze Olga Tokarczuk w nocie bibliograficznej do „Ksiąg Jakubowych”. Tak samo jest z językiem. Ten projekt będzie więc (może nieco nietypową) próbą „przekładu” powieści na powszechnie znany i dobrze oswojony język symboli i współrzędnych geograficznych.
Julia Semeniuk – absolwentka studiów filologicznych oraz biologicznych; tłumaczka literatury non-fiction i reportaży z języka polskiego i angielskiego na język ukraiński (dotychczasowe dorobek tłumaczeniowy: „Strup” K. Kobylarczyk, „Hiroszima” J. Hersey, „Strategia: historia” F. Lawrence, „Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem ” T. Snyder, „Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie” T. Snyder); w latach 2020–2025 doktorantka Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, autorka prac badawczych w dziedzinie ochrony środowiska, aktywistka społeczna i koordynatorka projektów humanitarnych. Posiada kilkuletnie doświadczenie w pracy z grupami uchodźczymi i osobami z doświadczeniem migracji we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Od roku 2022 pracuję w organizacji pozarządowej jako koordynatorka projektów. Biegle mówi w języku ukraińskim, polskim, angielskim i rosyjskim, komunikuje się w języku czeskim.
Zainteresowania: ochrona środowiska; literatura piękna; kartografia; judaistyka; historia i kultura państw Europy Środkowo-Wschodniej i Bałkanów.
