Seminarium translatorskie i spotkanie autorskie w Ołomuńcu

Już 10 października 2025 roku, Fundacja Olgi Tokarczuk zorganizuje w Ołomuńcu w Czechach seminarium translatorskie z udziałem Zofii Bałdygi i Anny Adamowicz oraz spotkanie autorskie Anny Adamowicz, które poprowadzi Zofia Bałdyga.

W ramach działania „Literatura bez granic” realizowanego jako część projektu „Kultura bez granic” Fundacja Olgi Tokarczuk organizuje wydarzenia o transgranicznym oraz interdyscyplinarnym charakterze, w tym seminaria translatorskie wybranych autorów i autorek z osobami tłumaczącymi ich książki na język czeski. Seminarium zorganizowane 10 października 2025 roku w Olomuńcu, we współpracy z tamtejszą uczelnią jest skierowane do wszystkich zainteresowanych sztuką przekładu oraz literaturą polską i czeską po obu stronach granicy, szczególnie dla osób studiujących filologię polską. Tegoroczne seminarium poprowadzi tłumaczka i poetka Zofia Bałdyga wraz z polską poetką Anną Adamowicz.

Literatura jest istotnym i szczególnym przejawem kultury, dialogicznym a zarazem autorefleksyjnym. Przekład literacki wymaga nie tylko zaawansowanych kompetencji językowo-kulturowych, wrażliwości artystycznej, wiedzy i rygorystycznego przestrzegania zasad, dzięki którym dzieło powstałe w języku odmiennym od oryginału można traktować jako tożsame z oryginałem, ale także szeregu innych zwyczajowo podejmowanych przez tłumaczki i tłumaczy działań, służących popularyzacji samego dzieła, często torujących autorowi czy autorce drogę w nowym ekosystemie wydawniczo-czytelniczym, a także w znaczący sposób promujących kulturę i literaturę całego kraju.

W seminarium translatorskim wezmą udział osoby ze środowiska akademickiego, odpowiedzialne za kształcenie przyszłych tłumaczy oraz przyszłe twórczynie i twórcy przekładów literackich z języka polskiego. Formuła seminarium polega na dialogu pomiędzy autorką i tłumaczką literatury polskiej, oraz rozszerzeniu dialogu w debatę, co da uczestnikom szansę zarówno pogłębienia ich indywidualnej wiedzy o polskiej literaturze i wrażliwości językowej, zadanie nurtujących ich pytań, jak i wzajemne poznanie się i usieciowienie środowiska polonistów i autorek i autorów po obu stronach granicy. Dla czeskich polonistów i adeptek i adeptów sztuki przekładu literackiego tegoroczne seminarium w Ołomuńcu stanowić będzie okazję bliższego zapoznania się z twórczością poetki Anny Adamowicz, a także z niuansami rzemiosła przekładowego, w oparciu o doświadczenia tłumaczki i poetki Zofii Bałdygi. Prowadzące omówią proces przekładu wybranych dzieł, jego techniczne uwarunkowania, jak i konkretne przykłady, pokazujące rzeczywisty stopień złożoności sztuki przekładu. Tom poezji Výmysl[ ]smysl Anny Adamowicz ukazał się w języku czeskim w serii wydawniczej Mlat wydawnictwa Větrné mlýny w przekładzie tłumacza i poety Dominika Bárta.

Podczas seminarium studenci polonistyki będą mieli okazję przyjrzeć się pracy tłumacza nad czeskim przekładem tomu, w którym pokazana jest opowieść o relacji dwóch kobiet, która się rozgrywa pod okiem kamer i w spojrzeniach konserwatywnej większości. Intymność zamienia się tu w glitch. To świat, w którym tożsamość i bliskość można wyrazić jedynie dyskretnymi znakami, poprzez wirtualne wędrówki: filmy, memy, piosenki, własne ciała. Wygnana wyspa staje się całym uniwersum. To przestrzeń niespodziewanego, odkrywania nieznanego, żarliwości życia, które się nie powtarza. Aż do chwili, gdy przychodzi utrata tego, z kim weszliśmy na drogę. Utrata drugiego staje się utratą języka, a utrata języka — utratą siebie.

Spotkanie będzie też próbą zrozumienia, jak zmienia się sens wiersza w nowym języku i jaką rolę pełni tłumacz jako współtwórca literackiego dialogu ponad granicami. Seminarium obejmuje trzy godziny, z jedną przerwą kawową, odbędzie się na terenie goszczącego nas Uniwersytetu w Ołomuńcu.

Seminarium towarzyszyć będzie wieczorne spotkanie autorskie z Anną Adamowicz, odbywające się w ramach cyklu Nagrody Václava Buriana 2025. O poezji jako przestrzeni intymności i oporu, o języku, popkulturze i stracie, które kształtują tożsamość i stają się źródłem ocalenia z autorką porozmawia poetka i tłumaczka Zofia Bałdyga, a przetłumaczy rozmowę Jan Jenista.

[CZ]
Autorské čtení a beseda s polskou básnířkou Annou Adamowicz, jejíž sbírka Výmysl[ ]smysl vyšla letos česky v překladu Dominika Bárta. Uvádíme ve spolupráci s Nadací Olgy Tokarczuk

SEMINARIUM TRANSLATORSKIE

DATA: Piątek, 10.10.2025
Godziny warsztatów: 10.00-13.00
MIEJCE: Katedra Slawistyki, Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, ul. Křížkovského 10 – tylny obiekt, sala 4.21 (Katedra slavistiky FF UP, Křížkovského 10 – zdaní trakt, uč. 4.21.)

SPOTKANIE AUTORSKIE Z ANNĄ ADAMOWICZ
CENA VÁCLAVA BURIANA 2025

DATA: 10.10.2025, 17:00
MIEJSCE: Muzeum Sztuki w Olomuńcu, Muzeum umění Olomouc, w sali Central,
Denisova 47, 771 11 Olomouc

Sál Central

Anna Adamowicz – urodzona w 1993 roku w Lubinie, mieszka i pracuje we Wrocławiu. Diagnostka laboratoryjna, poetka, autorka książek: Wątpia (2016), Animalia (2019), Nebula (2020) oraz (pod pseudonimem Laura Osińska) zmyśl[ ]zmysł (2021). Nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia oraz międzynarodowej Nagrody Václava Buriana. Wyróżniona Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej. Tłumaczona m.in. na angielski, czeski, irlandzki, rosyjski, słoweński, ukraiński, węgierski.

https://www.vetrnemlyny.cz/vymysl-smysl/p1319
https://muo.cz/central/sal-central/https://muo.cz/en/

Zofia Bałdyga (ur. 1987) jest poetką i tłumaczką najnowszej poezji czeskiej i słowackiej. Autorka książek poetyckich Passe-partout (Warszawa 2005), Współgłoski (Nowa Ruda 2010), Kto kupi tak małe kraje (Warszawa 2017) oraz Klimat kontynentalny (Poznań 2021), antologii poezji kobiet Sąsiadki. 10 poetek czeskich (2020) oraz Sąsiadki. 10 poetek słowackich (2022). Za działalność translatorską uhonorowana Nagrodą „Literatury na Świecie” w kategorii „Młoda twarz” (2021). W 2024 r. Za swój debiut poetycki w języku czeskim „Poslední cestopisy” Bałdyga była nominowana w kategorii Poezja do czeskiej nagrody Literackiej Magnesia Litera.

Celem wydarzeń w ramach projektu Literatura bez granic (2024-2026, nr projektu: CZ.11.04.02/00/23_003/0000038) jest angażowanie mieszkańców regionu, upowszechnianie literatury i czytelnictwa, promowanie polskich i czeskich autorów, zacieśnienie kulturalnych więzi polsko-czeskich, nauczanie o sztuce przekładu i problemach translatorskich.