Literra – seminarium translatorskie i spotkanie autorskie w Ostrawie

Literra: seminarium translatorskie

Seminarium translatorskie skierowane jest dla studentów i studentek polonistyki Uniwersytetu Ostrawskiego. 22 listopada osoby zainteresowane sztuką przekładu oraz literaturą polską i czeską po obu stronach granicy wezmą udział w zajęciach, które poprowadzi tłumaczka i poetka Marie Iljašenko wraz z polską poetką Urszulą Honek, przy językowym wsparciu Zofii Bałdygi, autorki poezji tworzonej zarówno w języku polskim, jak i czeskim.

Literatura jest istotnym i szczególnym przejawem kultury, dialogicznym a zarazem autorefleksyjnym. Przekład literacki wymaga nie tylko zaawansowanych kompetencji językowo-kulturowych, wrażliwości artystycznej, wiedzy i rygorystycznego przestrzegania zasad, dzięki którym dzieło powstałe w języku odmiennym od oryginału można traktować jako tożsame z oryginałem, ale także szeregu innych zwyczajowo podejmowanych przez tłumaczki i tłumaczy działań, służących popularyzacji samego dzieła, często torujących autorowi czy autorce drogę w nowym ekosystemie wydawniczo-czytelniczym, a także w znaczący sposób promujących kulturę i literaturę całego kraju.

W seminarium translatorskim wezmą udział osoby ze środowiska akademickiego, odpowiedzialne za kształcenie przyszłych tłumaczy oraz przyszłe twórczynie i twórcy przekładów literackich z języka polskiego. Formuła seminarium polega na dialogu pomiędzy autorką i tłumaczką jej dzieł, oraz rozszerzeniu dialogu w debatę, co da uczestnikom szansę zarówno pogłębienia ich indywidualnej wiedzy o polskiej literaturze i wrażliwości językowej, zadanie nurtujących ich pytań, jak i wzajemne poznanie się i usieciowienie środowiska polonistów i autorek i autorów po obu stronach granicy. Dla czeskich polonistów tegoroczne seminarium w Ostrawie stanowić będzie okazję bliższego zapoznania się z twórczością wielokrotnie nagradzanej pisarki Urszuli Honek, a także z niuansami rzemiosła przekładowego, w oparciu o doświadczenia jej czeskiej tłumaczki Marie  Iljašenko. Warsztaty będą trwały dwie godziny i odbędą się na terenie Uniwersytetu w Ostrawie. Trenerzy, w tym wypadku autorka i jej tłumaczka, będą opowiadać o procesie przekładu wybranych dzieł, charakteryzując zarówno ogólny proces tej współpracy i jej techniczne uwarunkowania, jak i omawiając konkretne przykłady, pokazujące rzeczywisty stopień złożoności sztuki przekładu.

Seminarium ma charakter zamknięty.

Spotkanie autorskie z Urszulą Honek, Zofią Bałdygą i Marie Iliašenko

Seminarium translatorskie ma charakter zamknięty, ale serdecznie zapraszamy tego samego dnia do ostrawskiego Klubu Fiducia. O godzinie 18.00 odbędzie się spotkanie z uczestniczkami warsztatów: Urszulą Honek, Zofią Bałdygą i Marie Iliašenko.

Urszula Honek, autorka m.in. tomików „Białe noce” (Czarne 2022) i „Poltergeist” (Warstwy 2024), oraz Marie Iliašenko, poetka i tłumaczka, autorka „Osip podąża na południe” (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu 2022; czeskie wydanie) i Zofia Bałdyga, autorka m.in. „Passe-partout” (Staromiejski Dom Kultury) i „Klimat kontynentalny” (Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu) porozmawiają o poezji i jej przekładaniu na inny język. 

Literackie zainteresowania Honek koncentrują się na przeciwstawnych pojęciach: obecności i braku, światła i ciemności, ciepła i zimna. W najnowszym tomiku twórczyni mierzy się z żałobą po bliskiej jej osobie i wchłania strach jako emocję otwierającą na inne, głębsze stany i uczucia. Poezję melancholii – chociaż odmienną w formie – uprawia Marie Iliašenko, debiutująca w Czechach tomikiem „Osip podąża na południe”. Poezję Iliašenko wyznacza poczucie czasu – w drodze na Południe majaczą wspomnienia, napotkane krajobrazy i postaci. Z kolei Zofia Bałdyga często stosuje oszczędne środki wyrazu, ograniczając się do prostych słów i krótkich, skondensowanych wersów. To podejście wzmacnia napięcie i atmosferę niepokoju obecne w jej utworach. 

Zapraszamy na czesko-polskie wydarzenie poetyckie, rozmowę trzech poetek. Spotkanie moderować będzie Petr Ligocky.

Wstęp wolny!

Urszula Honek (ur. 1987) za swój debiut prozatorski, zbiór opowiadań „Białe noce”, który w przekładzie Kate Webster został w tym roku nominowany do Międzynarodowej Nagrody Bookera, otrzymała w Polsce Nagrodę Conrada, Nagrodę Fundacji im. Kościelskich oraz nominację do Paszportu „Polityki”. Jest również laureatką Nagrody im. Adama Włodka. Pisarskie portfolio Honek uzupełniają książki poetyckie: „Sporysz” (2015), „Pod wezwaniem” (2018) i „Zimowanie” (2021) oraz “Poltergeist” (2024). W 2024 r. Urszula Honek została także laureatką prestiżowej nagrody publiczności czeskiej Nagrody Václava Buriana. 

Marie Iljašenko (1983) to czeska poetka, pisarka i tłumaczka. Urodziła się w Kijowie w rodzinie o ukraińsko-czesko-polskim pochodzeniu. Do tej pory opublikowała dwa zbiory wierszy, a za swoje teksty była nominowana do kilku nagród, m.in. Drezdeńskiej Nagrody Lirycznej i Nagrody Václava Buriana. W zeszłym roku otrzymała Nagrodę Toma Stopparda za esej „Jestem wszędzie”, poświęcony tożsamości środkowoeuropejskiej. Tłumaczy poezję współczesną z języka polskiego i ukraińskiego.

Zofia Bałdyga (ur. 1987) jest poetką i tłumaczką najnowszej poezji czeskiej i słowackiej. Autorka książek poetyckich Passe-partout (Warszawa 2005), Współgłoski (Nowa Ruda 2010), Kto kupi tak małe kraje (Warszawa 2017) oraz Klimat kontynentalny (Poznań 2021), antologii poezji kobiet Sąsiadki. 10 poetek czeskich (2020) oraz Sąsiadki. 10 poetek słowackich (2022). Za działalność translatorską uhonorowana Nagrodą „Literatury na Świecie” w kategorii „Młoda twarz” (2021). W 2024 r. za swój debiut poetycki w języku czeskim Poslední cestopisy Bałdyga była nominowana w kategorii poezja do czeskiej nagrody literackiej Magnesia Litera.